2020’nin ‘100 akı’ İstanbul oldu

“100’de İstanbul” araştırmasında, kentin 2020 senesine ait dışalım, vergi tahsilatı, konut satışları, finansman, elektrik kullanımı, yeni kurulan firma, turist ve üniversite adedi gibi 19 göstergede Türkiye içersindeki payı karşılaştırıldı.

Araştırmaya göre, İstanbullu firmaların geride bıraktığımız senenin Ocak-Aralık döneminde yaptığı dışalım 82,8 milyar dolara yaklaştı. Böylece Türkiye’nin dışalımının yüzde 49’unu İstanbullu şirketler gerçekleştirdi.

İstanbul firmaları, Türkiye çapında 2020’de tahsil edilen 833 milyar lira verginin yüzde 46’sını ödediler. Buna göre İstanbul’da ödenen vergilerin tutarı 383 milyar TL’yi aşmış oldu.

2020 Aralık ayı itibarıyla Türkiye’deki 918 bin kurumlar vergisi mükellefinin 348 bini, yani yüzde 38’i İstanbul’da yer alıyor. İstanbul’da tespit edilen gelir vergisi mükellef adedinin Türkiye içersindeki payı ise yüzde 26 oldu.

Araştırmaya göre, Ekim 2020 itibarıyla İstanbul’da 4A, 4B, 4C sistemlerinde toplam 5 milyon 644 bin aktif sigortalı çalışıyor. Bu sayının Türkiye içersindeki seviyesi yüzde 24 olurken, İstanbul’daki aktif sigortalı çalışan adedi AB delegesi Hırvatistan’ın, İrlanda’nın Finlandiya’nın nüfusundan daha çok.

İTO’nun “100’de İstanbul” araştırmasının başka neticeleri şöyle: 2020’de satılan her 100 sıfır konutun 17’si, her 100 ikinci el konutun ise 18’i İstanbul’da alıcısını buldu. Bu dönemde İstanbul’da yabancılara satılan konut adedi ise 19 bin 175 ile Türkiye çapındaki satışların yüzde 47’sini oluşturdu.

2020 Ocak-Eylül döneminde banka kredilerinin yüzde 39’u İstanbul’da verildi. Mevduatın yüzde 41’i tekrar İstanbul’da toplandı.

2020 Ocak-Kasım döneminde elektrik kullanımı İstanbul’da 35 milyon mwh, Türkiye’de ise 212 milyon mwh olarak gerçekleşti. İstanbul elektrik kullanımı, Türkiye elektrik kullanımına oranlandığında yüzde 16 pay aldı.

Türkiye’de 2020 senesinde 101 bin 318 firma kurulurken, bunların 40 bin 129’u, yani yüzde 40’ı yatırım amacıyla İstanbul’u tercih etti. Bu dönemde yabancı sermayeli şirketlerin ise yüzde 64’ü İstanbul’da kuruldu.

Araştırmanın otomobil başlığına göre, Türkiye’de 2020 senesinde 1 milyon 38 bin 905 adet taşıtın trafiğe kaydı yapıldı. Bunun 354 bin 539’u, yani yüzde 34’i İstanbul ilinin plaka kodu olan “34”ü taşıyor. 2020’de Türkiye’de trafiğe çıkan her 3 taşıttan 1’i İstanbul’daydı.

Haziran 2020 itibarıyla Türkiye’deki 77 vakıf yükseköğretim kurumunun 47’si İstanbul’da bulunuyor. Böylece İstanbul, Türkiye’deki vakıf yükseköğretim kurumlarının yüzde 60’ına ev sahipliği yapıyor.

Araştırmanın turist başlığına göre, 2020 Ocak-Aralık döneminde İstanbul’daki havalimanı ve deniz limanlarından İstanbul’a 5 milyon turist giriş yaptı. Turist girişlerinde İstanbul’un Türkiye’deki payı yüzde 39 oldu.

İkamet izni ile Türkiye’de tespit edilen yabancı adedi 834 bin 589 iken, İstanbul’daki yabancı adedi ise 382 bin 278 oldu. İstanbul’da ikamet izni ile tespit edilen yabancı adedinin, Türkiye toplamına seviyesi yüzde 45,8 oldu.

“İstanbul’la alakalı ‘pozitif ayrımcılık’ talep ediyoruz”

İTO Başkanı Şekib Avdagiç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İstanbul’la alakalı “pozitif ayrımcılık” talep ederek, “İTO’nun ‘100’de İstanbul’ araştırmasının meydana koyduğu bu gerçeği küresel bir gerçeğe dönüştürmek amacıyla İstanbul’a pozitif ayrımcılık yapma süreyi geldi. Sırf büyük diye İstanbul’a pozitif ayrımcılıktan çekinmemek gerek. Çünkü pozitif ayrımcılık, negatif bir çağrışım yapsa da ekonomide yeni bir sıçrama mühim bir dayanak noktası olabilir.” değerlendirmesinde bulundu.

Avdagiç, şunları kaydetti: “İstanbul bütün ülke amacıyla 7/24 çalışan bir fabrika misali sıksık katma değer üretiyor. İstanbul’dan ülke kasasına giren vergi, dışalım bedeli, bankacılık sistemine aktarılan finansman bütün Türkiye’yi sırtlıyor. Çektiği gayrimenkul yatırımı, yabancı girişimci adedi, turist adedi gibi parametrelerle de Türkiye’nin dünyaya açılan yüzü. Bu anlamda değerlendirdiğimizde, bu kenti ek teşviklerle, nüfusunu öneme alarak sağlık, emniyet ve eğitim alanlarında daha çok imkanlarla beslemek hem üretime katkı hem bütün ülkeye kazanç sağlayacaktır. Çünkü bu şehir, yatırdığınız her bir kuruşu ikiye, beşe katlayan bir bereket çanağı. Taşı toprağı altın deyimi de buradan geliyor.”

İstanbul’a pozitif ayrımcılık talebinin iki nedeni olduğunu bildiren Avdagiç, “Birincisi pandemi ardından en iyi çıkışı yapmaya hazırlanan Türkiye’nin mühim kozlarından biri İstanbul’dur. Bu geçmişte de böyleydi. Üç imparatorluğa başkentlik yapan İstanbul, doğu ile batı, kuzey ile güney arasında stratejik bir tedarik ve lojistik üssü olarak öne çıkmıştı. İkinci olarak İstanbul’un daha çok üretmek, daha çok ihraç etmek, daha çok yenilik ilerletmek amacıyla buna gereksinimi var. Bir de İstanbul ekonomisini büyüten her adım, Türkiye ekonomisine de büyük değer katacaktır. Ortaya koyduğu başarı da Anadolu illerinde sinerji oluşturacak ve harekete geçirecektir.” diye konuştu.

İstanbul’un gayrisafi vatan içi hasıladaki payı yüzde 30,7

İTO Başkanı Avdagiç, İstanbul’un TÜİK’in 2019 senesi il bazında Gayrisafi Yurtiçi Hasıla incelemesine göre, 1 trilyon 327 milyar 452 milyon TL ile toplam GSYH’den yüzde 30,7 pay aldığını hatırlattı.

İstanbul’un Türkiye’nin finans ve sanayi başkenti ve üç kıtanın buluşma noktası olduğunu ifade eden Avdagiç, “2020’de Avrupa’da en çok yolcuyu ağırlayan havalimanı olan İstanbul Havalimanı ile bugün 120’den çok ülkeye uçulabiliyor. Üç saat içersinde değişik kıtalardan 146 destinasyona ulaşmak mümkün. 2020 senesinde İstanbul Havalimanı ve Sabiha Gökçen Havalimanı direkt ve transit dahil 40 milyondan çok yolcuyu ağırladı. Bu da Türkiye çapındaki iki uçak yolcusundan 1’i demek oluyor.” ifadelerini kullandı.