Kripto Para Borsaları Nasıl Çalışır?

Kripto Para Borsaları Nasıl Çalışır?

Kripto paralar ani yükselişleri ile birlikte pek çok kişinin hayatına son derece yüksek bir giriş yapmıştır. Bu yüksek giriş sebebiyle de pek çok kişi kripto paraların nasıl çalıştığını anlamakta zorlanmıştır. Sisteme giriş yapmak isteyen ancak işleyişi bilmeyen ve buna bağlı olarak da güvenemeyen pek çok kişi kripto para borsalarının nasıl çalıştığını araştırmaktadır.

Kripto paraları her şeyden önce merkeziyetsiz finans politikasını benimsemektedir. Bu durumu ilk aşamada kısaca açıklamak gerekirse merkeziyetsiz finans demek herhangi bir merkezi otoritenin baskısı ya da etkisi olmadan piyasanın içindeki kitlenin eylemlerinde etkilenmesi durumudur.

Merkeziyetsiz Finans (DeFi) Nedir?

Orijinal halinde “Decentralized Finance” yani Türkçe karşılığında merkeziyetsiz ya da merkezi olmayan finans kavramı, blockchain uygulamaları ile ortaya çıkmış ve tanınmıştır. Buna göre sistemin durumu ve gidiş yöne içindeki kişilerin eylemlerine bağlı olacaktır.

Dünya çapında merkezi otoritelerin piyasalara kendi isteklerine göre yön vermeleri pek çok yatırımcının zarar etmesine sebep olmaktadır. Bu durumun oluşmaması ve zararlı etkilerinin yok edilmesi amacıyla kripto para piyasalarında DeFi uygulamalarına yer verilmektedir. Bu şekilde kişilerin kazançlarının durumu tamamen kendi eylemlerine bağlıdır.

Bu noktada sistemde iki farklı sistem vardır. Bunlar Proof of Work ve Proof of Stake olarak ayrılmaktadır.

Proof of Work Nedir?

Proof of Work Türkçeye İş İspatı olarak çevrilen ve yıllardır kripto paralarda kazanç sağlamanın temeli olarak bilinen bir sistemdir. Bu sistemi açıklamak için en temel tanım, bir durum karşısında yapılan işin ne kadar çok olduğu ölçülerek buna göre bir sonuca bağlanmaktadır.

Proof of Work sisteminde birbirinden farklı kişiler belirli bir görev karşısında iş yapmaya başlarlar. Bu kişilerin içinde en çok iş yapan kişinin belirlenmesiyle bu kişinin kazanç elde etmesi sağlanır. Bu şekilde kimseye haksızlık yapılmadan en çok hak eden kişinin gelir elde etmesi sağlanır.

Bu sistem yıllardır bitcoin piyasasının temellerini oluşturmaktadır. Bitcoin madenciliği kavramı da bu noktada ortaya çıkmıştır. Madencilik yapan kişiler bu şekilde Proof of Work sistemine göre yaptıkları işleri kanıtlayarak gelir elde etmektedirler.

Proof Of Stake Nedir?

Proof of Stake sistemi ise daha geç zamanlarda popüler hale gelmiş ve kullanılmaya başlanmış bir sistemdir. Bu sistemin çıkışı proof of work sisteminde beğenilmeyen ve eleştirilen yönlerin düzeltilmesine dayanmaktadır. Proof of Work sisteminde kişiler her ne kadar kendi eylemleri doğrultusunda kazanç elde etseler de bu sistem den anlamıyla DeFi tanımına uymamaktadır.

DeFi uygulamalarında en önemli şart merkezi bir finans sisteminin ya da yöneticisinin olmamasıdır. Bu durum Proof of Work sisteminde tam olarak sağlanamamaktadır. Sistemde bulunan birbirinden farklı pek çok görev havuzunun tek bir sistem ve bilgisayarda birleşmesi sebebiyle merkeziyet durumunun oluştuğu uzun yıllardır söylenmekteydi.

Bu durumun çözümü niteliğinde olan Proof of Stake ise Hisse ispatı sistemine dayanmaktadır. Yani sistemde gelir elde etmek, yetki kazanmak için kişilerin yapması gereken şey hisselerini kanıtlamasıdır. Sistemde blok oluşturma ve onaylama yetkisi verilen kişiler en çok hisseye sahip kişilerden seçilmektedir. Bu durumda hiç birikimi olmayan kişilerin yetki kazanması durumu ortadan kalkacaktır.

Genel Olarak Kripto Para Borsaların Hangi Sistemler Kullanılır?

Kripto para borsalarında İş ispatı sistemi ilk günlerden beri yoğunlukla kullanılmaktadır. İlk olarak bitcoin temelini oluşturan blockchain sisteminde kullanılan İş ispatı hala daha bitcoin ile kazanç elde etmek isteyenler için bir seçenek olarak sunulmaktadır.

Bu durumu itirazlar bulunması dünyada bazı kripto paralarda işlerin değişmesine sebep olmuştur. Merkeziyetsiz finans ilkesini ihlal ettiği düşünen sistemin yerine Hisse ispatı sistemini getirmeye hazırlanan ilk para birimi Ethereum olmuştur. Yakın tarihte Ethereum 2.0 ile İş ispatı sisteminden Hisse ispatı sistemine geçmeye hazırlanan Ethereum merakla beklenmektedir.

Bunu yapmaktaki en büyük hedeflerden biri ise dünya çapında daha geniş bir kitleye ulaşmaktır. Kimi kişiler merkeziyetsiz sistemin varlığını sorguladıkları işin İş ispatı sistemini benimsememiştir. Durum böyle olunca köklü değişimler şart olmuştur. Ethereum 2.0 ile Hisse ispatı sisteminde algoritma şartlarını kendi belirleyecektir ancak genellikle belirlenen şart sistemde en çok birikimi olan yatırımcının blok oluşturma ve onaylama yetkisi kazanması olmaktadır.