Vali Nasıl Olunur? Vali Maaşları ve Görevleri Nedir?

Şehirlerin en büyük mülki idari amiri olan valiler, şehrin düzeninin sağlanması için gerekli tüm adımları atmakla yükümlü kişilerdir. Prestijli bir meslek olması nedeniyle kamu yönetiminde yer almak isteyen kişiler, vali nasıl olunur? Sorusuna cevap aramaktadır. Bu soruya cevap arayanları ilgilendiren bir başka konu ise, valilerin görevleri ve vali maaşları olmaktadır. Yazımızın devamında valilik hakkında ihtiyaç duyabileceğiniz farklı bilgiler yer almaktadır.

Vali Kimdir?

İllerin tüm mülki idaresinden sorumlu olan ve mevcut hükümetler tarafından atanan kişiler olup, vali olmak için öncelikle kaymakam olunması gerekmektedir. Şehirlerde cumhurbaşkanlığı makamını temsil etmek için bulunan valiler, il düzeyinde geniş yetkilere sahiptirler.

Şehirde bulunan askeri rütbeliler, emniyet mensupları ve yargı mensuplarının bir kısmı valilerin emri altında görev yaparlar. İl ve ile bağlı ilçe emniyet teşkilatlarının idaresini yapan valiler, aynı zamanda tüm bakanlıkların il müdürlüklerine de talimatlar vererek, görevlerini şehrin koşullarına uygun bir şekilde yapmalarını sağlarlar.

Vali Nasıl Olunur?

Vali olmak için üniversitelerin işletme, hukuk ya iktisadi ve idari bilimler fakültelerinden 4 yıl eğitim almış olmaları gerekir. Daha sonra eğitimini tamamlayan kişiler içişleri bakanlığı tarafından açılan kaymakamlık sınavlarına katılarak başarı elde etmeleri durumunda, önce kaymakam yardımcısı olarak sonra ise atamaları yapılarak ilçelerde kaymakam olarak görev alırlar.

Özellikle büyük ilçelerde kaymakam olarak görev alan kişiler, bir süre ilçenin mülki idaresinde tecrübe kazandıktan sonra içişleri bakanlığı talimatı ile herhangi bir ek sınava gerek kalmadan küçük şehirlerden başlamak üzere vali olarak atanırlar.

Valiler genellikle öncelikle kaymakamlık görevi yapmış olsalar da bazen içişleri bakanlığında çalışan üniversite mezunlarının, bakanlığa bağlı olarak tavsiye edilmesi ve içişleri bakanlığının da cumhurbaşkanına tavsiyede bulunmasıyla atamalarının gerçekleşmesi mümkündür.

Cumhurbaşkanına tavsiyede bulunulan kişilerin vali olabilmesi için, aynı zamanda bakanlar kurulu kararı gerekmektedir. Tüm bunların dışında yine içişleri bakanlığında görev yapan emniyet genel müdürlüğü personelleri de bakanlığın talimatı ile illere vali olarak atanabilirler.

Valiler Ne İş Yaparlar, Sorumlulukları Nelerdir?

 Vali olarak görev yapan kişilerin atandıkları ilin kamu düzenini yasal çerçevede sağlamaları beklenir. Atandıkları illerdeki tüm kamu düzeni, valilerden sorumludur. Buna göre valilerin genel görev ve sorumlulukları şunlardır;

• İdaresinin her aşaması ile yakından ilgilenerek, çalışmaların sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için gerekli emir ve talimatları vererek zamanında denetimler yaparlar.
• Devletin şehirdeki en üst düzey temsilcileri olmaları nedeniyle, doğrudan devlete yani bakanlıklara bağlı olan işletme ve il müdürlüklerinin görevlerinin doğru bir şekilde yapılıp yapılmadığını denetlemekle görevlidirler.
• Valiler şehirdeki kolluk kuvvetlerine emir verme yetkisine sahip olup, verecekleri emirler ile şehirde olayların yaşanmasını engelleyip, uzun zamandır aranan suçluların yakalanmasında da yetki sahibi kimselerdir.
• Gümrük muhafaza memurları, polis ve jandarma gibi kolluk birimlerinin şehirdeki görev yerlerini değiştirme yetkisi valinin inisiyatifindedir.
• Şehir halkının ihtiyaçlarının devlet nezdinde giderilmesini sağlamak, valilerin en asli görevleri arasında yer alır.
• Devlete bağlı olarak şehirlerdeki il müdürlüklerinin çalışmalarını denetleyip, bu birimlere tavsiye ve talimatlar vererek görevlerini daha iyi bir şekilde yapmalarını sağlarlar.
• İl özel idaresi için gerekli olan bütçenin hazırlanmasında, valilerin katkısı büyüktür.

Vali olabilmek için ilk şartlardan biri olan kaymakamlıkta bulunan yaş sınırının aşılmamış olması gerekir. Kaymakam olabilmek için yasal yaş sınırı 35 olup, 35 yaşını aşmış kişilerin kaymakam olarak görev alamamaları nedeniyle, vali olma imkânları da yoktur. Ancak özel atamalar ile yaş sınırına bakılmaksızın, vali olunması mümkün olmaktadır.

Vali Maaşları Ne Kadar?

2021 Vali maaşları görev aldıkları ilin nüfusuna göre değişmekte olup büyük şehirlerde daha yüksek maaş alınması söz konusudur. Bir ortalama verilecek olursa vali maaşlarının 13.000 TL ortalamaya sahip olduğunu söyleyebiliriz. Alınacak maaş valinin görev yeri ve memuriyet derecesi gibi çeşitli etkenlere bağlı olarak, küçük değişiklikler göstermektedir.